Wat mooi; er is een nieuw onderzoeksprogramma, met nieuw geld voor vernieuwend onderzoek, met ruimte voor nieuwe calls. Een programma dat daarnaast nieuwe vormen van samenwerking in consortia moet stimuleren. Bovendien is het interdisciplinair en maatschappelijk relevant. Dit bleek ook uit de vele vooraanmeldingen die NWO ontving. Kortom, deze nieuwe impuls voor de wetenschap is geweldig. Toch?

Pionieren
Niet altijd, blijkt. Als de animo en het enthousiasme in het veld voor een call dermate groot is, dat er maar een klein deel kan worden toegekend. Of als het belang dat NWO en vanzelfsprekend ook bij NWA hecht aan een zorgvuldige afhandeling van alle vooraanmeldingen, ons noodzaakt de deadlines op te schuiven vanwege het grote aantal aanmeldingen. Dan ontstaat er om begrijpelijke redenen onduidelijkheid en onrust. We hebben ervoor gekozen, koste wat kost, de zorgvuldigheid van onze beoordelingsprocedures te willen waarborgen. Zoals u van ons gewend bent. Ook willen we open zijn en uitleggen wat we doen. Van de aantallen vooraanmeldingen tot uitgewerkte voorstellen. Dat verdient wellicht in de huidige call niet altijd een schoonheidsprijs, en dat spijt me. Het is nieuw. Dat schuurt soms. En dat hoort bij pionieren.

Leren van elkaar
Want dat is eigenlijk wat we doen. De NWA is een nieuw onderdeel in de NWO instrumenten, waarbij interdisciplinair samenwerken en impact centraal staan om grote wetenschappelijke uitdagingen met maatschappelijke impact aan te gaan. Pionieren. Niet alleen wij, maar ook het veld. Zo moeten we willen leren van het proces van dit jaar om te bekijken hoe zaken beter georganiseerd kunnen worden. Dat gaan we dan ook doen, met een evaluatie met partijen uit het veld en met het ministerie van OC&W. Door het proces te evalueren, kritisch te kijken naar de beschrijving in de call voor welk onderzoek dit het juiste financieringsinstrument is, of door het tijdspad voor de aanvragers te evalueren.

Nu of nooit
Had NWO meer tijd moeten nemen om na de bekendmaking van de extra middelen voor NWA en de bijbehorende randvoorwaarden vooraf in overleg te gaan met alle stakeholders om de Call voor te bereiden? Dat had tot een behoorlijk uitstel geleid en dat was lastig voor deze NWA-ORC Call. De extra middelen zijn afkomstig uit de OCW-begroting van 2018 en moesten daarom in dit jaar ingezet worden. Dus dan is het ‘nu of nooit’. We hebben gekozen voor ‘nu’. Maar dat hield in dat het tijdspad kort was. Om de call voor te bereiden, om goede consortia te vormen, en om solide aanvragen te doen. Hierdoor zitten we nu met 324 vooraanmeldingen. Een overweldigend aantal, waarbij we ook terugkrijgen van wetenschappers ‘in deze eerste ronde juist mee te willen doen om te leren hoe het spel gespeeld wordt’. Zo valt de toekenning laag uit. En dat hadden we liever anders gezien.

Elke aanmelding verdient dezelfde zorgvuldige behandeling en dat kost tijd. Na goed overleg met het ministerie van OC&W is besloten de deadline op te schuiven, met inachtneming van dezelfde hoeveel tijd voor onderzoekers om hun voorstel uit te werken. Daarmee kunnen we dit jaar toch de eerste impuls geven aan dit onderzoeksprogramma én de wetenschap, en dat is me veel waard, maar lijkt me ook belangrijk voor de wetenschappers, die aan de slag willen met de extra middelen voor de NWA.

Prof. dr. Stan Gielen
Voorzitter raad van bestuur NWO