Prof. dr. Sabine Severiens en prof. dr. Sander Thomaes worden per 1 november 2019 de nieuwe boegbeelden van de NWA route Jeugd. Zij nemen het stokje over van prof. dr. Monique Volman en prof. dr. Judi Mesman.

Sabine Severiens
Sabine Severiens is hoogleraar Onderwijswetenschappen het Department of Psychology, Education, and Child Studies van de Erasmus Universiteit. Zij bekleedt daar de Leerstoel Onderwijskunde, in het bijzonder diversiteit en onderwijs. Sabine zet zich al jaren in voor een nauwe samenwerking tussen de praktijk en de onderzoek. Enerzijds om de social impact van wetenschappelijke kennis over het onderwijs te vergroten, maar ook om wetenschappelijk onderzoek naar vragen die leven in de praktijk te stimuleren. Door boegbeeld te worden van de NWA route Jeugd hoopt ze ook op grotere schaal aan deze doelen te kunnen werken.

Sander Thomaes
Het onderzoek van Sander Thomaes onderzoekt de oorsprong, aard en gevolgen van het zelfbeeld van kinderen. Zijn expertise ligt in ontwikkelingspsychologie. Sander werkt als hoogleraar psychologie in het programma Ontwikkelingspsychologie, Universiteit Utrecht. Sanders motivatie om boegbeeld te worden is tweeledig. Sander wil meer bekendheid geven bij het algemene publiek aan wetenschappelijke kennis over jeugd—kennis die in Nederland van hoog niveau is. Tegelijk wil Sander wetenschappers motiveren om hun onderzoek nog vaker vorm te geven rondom maatschappelijk urgente vraagstukken, zodat hun expertise optimaal wordt benut.

NWA Route Jeugd
De route ‘Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs’ is één van de 25 routes van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). Het streven van de NWA is om publiek en politiek te betrekken bij het belang van wetenschap voor de maatschappij. In de route Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs is de jeugd in al haar contexten centraal gesteld waardoor onderzoek naar de thema’s in dat domein in samenhang een plek krijgt binnen de NWA.  ‘Leren en ontwikkelen in verschillende contexten’. De beschrijving van de route en drie gamechangers ‘Diversiteit en ongelijkheid’ en ‘Normativiteit van opvoeding en onderwijs’ zijn uitgewerkt in de Kennisagenda Jeugd.

Foto: Jeroen Oerlemans

Op woensdag 28 november 2018 is de Kennisagenda Jeugd aangeboden aan minister de Jonge van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De Kennisagenda Jeugd is het resultaat van een unieke samenwerking. De domeinen ontwikkeling, opvoeding en onderwijs, die tot nu toe veelal los van elkaar werkten, worden uitgedaagd om belangrijke kennisvraagstukken over kinderen en jongeren gezamenlijk op te pakken.

De aanbieding werd, namens de Taskforce Jeugd gedaan door Judi Mesman en Monique Volman, boegbeelden van de NWA-route Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs. De Kennisagenda wordt de komende periode feestelijk overhandigd aan vertegenwoordigers van de verschillende ministeries die bij de totstandkoming van de Kennisagenda betrokken zijn geweest.

Kennisagenda uitwerking van route Jeugd van NWA

De Kennisagenda Jeugd is een uitwerking van de route Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). De agenda beschrijft de thema’s waarover meer onderzoek vereist is om de kennis over de ontwikkeling van de jeugd, over de opvoeding en over het onderwijs te vergroten. Het gaat dan om de thema’s leren en ontwikkelen in verschillende contexten, diversiteit en (on)gelijkheid en normativiteit van opvoeding en onderwijs. U vindt de Kennisagenda hier.

Veel partijen én jongeren betrokken bij totstandkoming Kennisagenda

Het doel van de Kennisagenda is om deze thema’s concreet te maken en daarmee wetenschappers, beleidsmakers en professionals in het jeugddomein handvatten te geven om over de grenzen van hun eigen domein heen te kijken en samen nieuwe kennis over de jeugd te ontwikkelen. Mede daarom zijn bij de totstandkoming van de Kennisagenda een groot aantal partijen op het gebied van ontwikkeling, opvoeding en onderwijs betrokken evenals de ministeries van Justitie en Veiligheid (J&V), Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OCW), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Wat de Kennisagenda uniek maakt is dat niet alleen professionals zijn bevraagd maar juist ook ouders en jongeren. Het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) heeft in samenwerking met andere onderdelen van NWO en ZonMw de Taskforce ondersteund bij de totstandkoming van de Kennisagenda.

NWA biedt kansen

De verschillende thema’s uit de Kennisagenda Jeugd hangen met elkaar samen, vullen elkaar aan of overlappen elkaar. Deze zouden dan ook niet los van elkaar onderzocht moeten worden. Hier liggen kansen voor onderzoekers om samen met collega’s uit andere domeinen en disciplines grootschalig onderzoek op te zetten. De verschillende calls van de NWA bieden hier mogelijkheden voor.

Aandacht voor goede organisatie en inrichting jeugdhulp en onderwijs

Minister de Jonge uit zijn waardering voor de totstandkoming van de Kennisagenda Jeugd. In gesprek lichtten Mesman en Volman toe waarom is gekozen voor de drie thema’s. Hierop kan toekomstig onderzoek voor belangrijke doorbraken en innovatieve ontwikkelingen zorgen. De minister vraagt in aanvulling op deze thema’s aandacht voor kennis over een goede organisatie en inrichting van o.a. jeugdhulp en onderwijs. De Jonge nodigt het onderzoeksveld uit hier ook oog voor te hebben.

Meer weten?

Onder verantwoordelijkheid van de Taskforce Jeugd is de route Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs verder geconcretiseerd in een Kennisagenda Jeugd. Deze agenda beschrijft de thema’s waarover meer onderzoek vereist is om de kennis over de ontwikkeling van de jeugd, over de opvoeding en over het onderwijs te vergroten. De volgende vraag staat in de Kennisagenda centraal:

Welke vormen van opvoeding, onderwijs en begeleiding stellen jeugdigen in staat nu en straks gelukkig en gezond te leven en bij te dragen aan de samenleving?

In de route Jeugd zijn drie thema’s benoemd die kunnen fungeren als gamechangers in toekomstig onderzoek. Doel van de Kennisagenda is om met de concretisering van deze thema’s wetenschappers, beleidsmakers en professionals binnen het jeugddomein handvatten te geven om vanuit een integrale samenwerking nieuwe kennis voor de jeugd te ontwikkelen.

De Kennisagenda kunt u hier inzien. Leest u liever de samenvatting? Kijk dan hier.

Liever bestellen? Dat kan via deze link.

De NWA-route ‘Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs’ is voortvarend van start gegaan met het startimpulsproject ‘Gelijke kansen voor een diverse jeugd’. Inmiddels is de website online en de eerste nieuwsbrief verstuurd.

Binnen dit project kijkt een breed samengesteld consortium onder leiding van prof. dr. Monique Volman (UvA) en Judi Mesman (UL) naar de processen en mechanismen die een rol spelen bij kansen(on)gelijkheid onder jongeren:

  • toenemende diversiteit in de schoolklas
  • opkomst van schaduwonderwijs
  • samenwerking onderwijs en jeugdzorg
  • mogelijkheden wijkteams in jeugdhulpverlening en jeugdgezondheidszorg bij stapeling risicogedrag

Resultaten direct delen

Elke twee maanden verschijnt er een nieuwsbrief waarin een project uitgelicht wordt en waarin ook resultaten worden beschreven. Open communiceren is namelijk een speerpunt voor het project. Dat zie je ook terug op de website: de belangrijkste onderzoeksvraag van elk van de vijf deelprojecten staat direct op de homepage. Miranda Florussen, communicatiemanager: ‘We delen op deze manier zo snel mogelijk met iedereen welke instrumenten, inzichten of ‘deliverables’ we ontwikkeld hebben.’

 

Nieuwsgierig? Neem een kijkje op de website  en schrijf je in voor de nieuwsbrief.

fotograaf: Marc de Haan

Hoe moet het onderwijs van de toekomst eruit zien? En hoe zorgen we ervoor dat jongeren zich optimaal ontwikkelen tot slimme en sociale volwassenen? Deze en andere vragen staan centraal in twee onderzoeksroutes van de Nationale Wetenschapsagenda: ‘Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs’ en ‘NeurolabNL; dé werkplaats voor hersen- cognitie- en gedragsonderzoek’. Deze routes gaven gezamenlijk hun officiële startschot op 19 februari in Museum Volkenkunde in Leiden. 

De Nationale Wetenschapsagenda (NWA) is gebaseerd op ruim 12.000 vragen vanuit de samenleving. Die zijn gecategoriseerd in 25 actuele maatschappelijke vraagstukken: de routes. Wetenschap en maatschappij gaan samen op zoek naar oplossingen voor deze vraagstukken. Onlangs ontvingen de twee routes ieder een ‘startimpuls’ van 2,5 miljoen euro waarmee ze de drie jaar lang onderzoek kunnen doen.

Goed op weg

‘Vandaag laten we zien dat we goed op weg zijn om vorm te geven aan de uitvoering van deze routes van de Nationale Wetenschapsagenda,’ zegt Eveline Crone, hoogleraar Ontwikkelings- en Onderwijspsychologie aan de Universiteit Leiden. ‘Het is ons in korte tijd gelukt om op onze thema’s projectgroepen op te zetten waarin wetenschappers samenwerken met docenten, schooldirecteuren, maatschappelijke organisaties, noem maar op. Daar zijn we trots op, en dat laten we graag zien.’

Crone is trekker – of eigenlijk ‘boegbeeld’ – van de route NeurolabNL. Die route verenigt het cognitie-, gedrags-, en neurowetenschappelijk onderzoek in Nederland. De andere route die zich vandaag presenteert is ‘Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs’, geleid door Monique Volman, hoogleraar Onderwijskunde aan de Universiteit van Amsterdam en Judi Mesman, hoogleraar Diversiteit in Opvoeding en Ontwikkeling in Leiden. In deze route bekijken wetenschappers en hun praktijkpartners hoe het bestuderen van de jeugd kan leiden tot maatschappelijke innovaties.

Sociale cohesie in de klas

Aan voorbeelden geen gebrek op deze aftrapbijeenkomst. Wetenschappers uit Rotterdam en Nijmegen willen bijvoorbeeld weten hoe je de sociale cohesie binnen een klas kunt meten en versterken. Want de klas is immers een ‘mini-samenleving’, en de opgedane sociale vaardigheden draag je de rest van je leven mee. Ook buiten de muren van de school. Basisschool Het Galjoen in de Haagse Transvaalwijk is een van de maatschappelijke partners, want daar moet de opgedane kennis uiteindelijk tot (nog) beter onderwijs leiden.

Een ander groot maatschappelijk probleem is het buitensluiten en pesten van kinderen. Het kan leiden tot eenzaamheid, depressie, slechtere schoolprestaties of zelfs zelfmoordpogingen, laat Berna Güroğlu (Universiteit Leiden) zien. Maar wat doet langdurige uitsluiting precies in het brein? Ze wil het de komende jaren onderzoeken met hersenonderzoekers uit Groningen, Leiden en Rotterdam. Praktijkpartner is onder meer de organisatie KiVa, die anti-pestprogramma’s aanbiedt op basisscholen.

Jongeren geven feedback

Uiteraard werd er niet alleen over jongeren gepraat, maar ook mét jongeren. Een jongerenpanel gaf stevige feedback op de deelprojecten. ‘Wil je de samenhang binnen een schoolklas verbeteren, dan moet je de jongeren een gezamenlijk doel geven,’ zei Fahima. ‘Denk bijvoorbeeld aan sport, daardoor zie je de overeenkomsten tussen klasgenoten in plaats van de verschillen.’ En Elisa ziet een duidelijke rol weggelegd voor de docent: ‘Soms moet je het gesprek forceren door verschillende scholieren bij elkaar in een groep te zetten.’

Marjan Hammersma, secretaris-generaal van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Samenleving, vertelde in haar keynote speech hoe belangrijk het is dat wetenschappers en praktijkpartners samen het antwoord vinden op vragen uit de samenleving. En ook Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer is overtuigd van het belang van goede samenwerking tussen wetenschap en praktijk: ‘Ik merk dagelijks hoever die twee vaak van elkaar af staan. Want hoe vaak gebeurt het nou dat een interessant proefschrift wordt doorvertaald in concreet beleid? En hoe vaak zie je nou dat het beleid gestoeld is op de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek? Deze routes van de NWA hebben de potentie om de maatschappelijke impact van wetenschappelijk onderzoek te vergroten, én om het beleid te verbeteren. Daar ben ik ontzettend blij mee.’

Bekijk hier een video-impressie van de bijeenkomst (Kellerfilm):

Bent u onderzoeker of expert op het gebied van jeugd en/of onderwijs? Doe dan mee met de video-estafette van de NWA-route Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs. Bekijk de filmpjes van uw voorgangers en neem het stokje over met een zelfgemaakt filmpje. Breng ook uw project of vraag in beeld om samenwerkingspartners te vinden en anderen te inspireren!

Bekijk de filmpjes en neem het stokje over!

In de route Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs staat de volgende vraag centraal: “Wat hebben kinderen en jongeren nodig aan opvoeding, onderwijs en begeleiding zodat zij nu en in de toekomst positief kunnen bijdragen aan de samenleving in de 21ste eeuw?”. Om bestaande projecten en samenwerkingen in kaart te brengen en om nieuwe samenwerkingen op dit thema mogelijk te maken, organiseert de route een video-estafette.

Initiatief van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) in samenwerking met ZonMw en NWO – Sociale en Geestenwetenschappen

De routes ‘NeuroLabNL’ en ‘Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs’ organiseren op 19 februari een gezamenlijk evenement waarin ze het officiële startschot geven van hun respectievelijke startimpulsprojecten: ‘NeuroLabNL: optimale condities voor leren en veiligheid van jongeren’ en ‘Gelijke kansen voor een diverse jeugd’. Beide programma’s ontvingen 2,5 miljoen om de komende drie jaar onderzoek te doen naar het thema ‘Jongeren in een veerkrachtige samenleving’.

Het nieuwe onderzoeksprogramma Jongeren in een veerkrachtige samenleving heeft brede betrokkenheid vanuit de Nederlandse universiteiten, WODC, praktijkpartijen, TNO en HBO. Het laat zien dat de overheid (OCW, Ministerie van Justitie en Veiligheid) onderkent dat onderzoek naar jeugd kan bijdragen aan beter onderwijs en een optimale ontwikkeling voor alle jongeren. Het maakt ook duidelijk dat werken aan nieuwe verbindingen succesvol is. Vanwege de verbondenheid en praktijkgerichtheid heeft het programma ook een belangrijke ‘etalagefunctie’ voor de maatschappelijke waarde van de maatschappij-, gedrags- en neurowetenschappen. Het doel van de bijeenkomst is om over de grenzen van vakgebieden heen te kijken en krachten te bundelen op maatschappelijk urgente thema’s, in dialoog mét de maatschappij.

In de ochtend gaan de twee programma’s afzonderlijk van elkaar aan de slag, in de middag staat een gezamenlijk deel op het programma waarbij ook maatschappelijke betrokkenheid centraal staat. Voor deze aftrap zijn alle onderzoekers van de diverse deelprojecten uitgenodigd, inclusief de nieuw aangestelde aio’s en postdocs, die de komende drie jaar actief zijn binnen deze routes.

Onderzoekers uit andere routes zijn van harte uitgenodigd om aan te sluiten.

Programma

  • Ochtendprogramma 10.00-12.30 uur (NB. Deze sessie is alleen voor onderzoekers betrokken bij de NWA-route ‘NeuroLabNL’, dan wel ‘Jongeren in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs’.)
  • Gezamenlijk middagprogramma 13.00-17:00 uur (presentatie van programma’s voor alle onderzoekers en andere geïnteresseerden.)

Middagprogramma ~ download het programma (PDF)

13:00 Inloop

13:30 Opening door Marjan Hammersma (secretaris-generaal Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)

13:40 Introductie door Margrite Kalverboer (Kinderombudsvrouw)

13:50 Presentaties van onderzoeksprojecten rond school en leren:

  • Sociale cohesie in de klas (Jeugd)
  • Sociale relaties en buitensluiting (NeuroLabNL)
  • Buitenschools leren (Jeugd)
  • Optimale leercondities (NeuroLabNL)

14:25 Gesprek met jongerenpanel en publiek

15:00 Pauze

15:30 Presentaties van onderzoeksprojecten rond problemen in de ontwikkeling van jongeren

  • Verbinding onderwijs-jeugdzorg (Jeugd)
  • Ontwikkeling hersenen en gedrag bij adolescenten met problematisch antisociaal gedrag (NeuroLabNL)
  • Ontmoeting tussen professionals en jongeren/ouders met een migratieachtergrond (Jeugd)
  • Vernieuwing meetinstrumenten: fysiologische wearables voor jongeren met antisociaal gedrag en/of zelfregulatieproblemen (NeuroLabNL)
  • Jeugdgezondheidszorg (Jeugd)

16:20 Gesprek met jongerenpanel en publiek

16:50 Afsluiting met toekomstvisie door prof. dr. Wim van den Doel (NWO)

17:00 Borrel

Locatie
Museum Volkenkunde, Steenstraat 1, 2312 BS Leiden.

Aanmelden
De inschrijving voor de bijeenkomst is gesloten.

In het kader van de Nationale Wetenschapsagenda, route Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs, gaat een groot consortium van meer dan 30 partijen aan de slag met het project ‘Gelijke kansen voor een diverse jeugd’. Dit project, onder leiding van prof. dr. Monique Volman (UvA) en prof. dr. Judi Mesman (UL) is een samenwerking van 7 universiteiten, 5 hbo-instellingen, 2 universitair medische centra, en TNO samen met diverse praktijkinstellingen op het terrein van jeugd en onderwijs. Het programma bestaat uit vijf deelprojecten: 1) sociale cohesie in de klas; 2) buitenschools leren; 3) verbinding onderwijs – jeugdzorg; 4) ontmoeting tussen professionals en jongeren/ouders met een migratieachtergrond; 5) jeugdgezondheidszorg. Naast wetenschappelijke output worden ook producten voor beleid en onderwijspraktijk gemaakt.

Voor dit project zoeken de projectleiders diverse medewerkers met verschillende expertise en achtergrond. Hieronder kunt u per deelproject meer informatie vinden.

Overkoepelend:
1 programma-assistent voor het project ‘Gelijke kansen voor een diverse jeugd’
Universiteit van Amsterdam (12 uur per week)
Startdatum: 1 januari 2018
Reactiedatum: 10 november 2017
Contactpersoon: Monique Volman (UvA)
De reactietermijn voor deze vacature is verstreken.

Deelproject 1:
1 postdoc deelproject ‘Sociale cohesie in de klas’ (0,7 fte)
Radboud Universiteit Nijmegen
Startdatum: 1 januari 2018
Reactiedatum: 23 november 2017
Contactpersoon: Eddie Denessen (RU)
De reactietermijn voor deze vacature is verstreken.

1 postdoc deelproject ‘Sociale cohesie in de klas’ (0,8 fte)
Erasmus Universiteit Rotterdam
Startdatum: 1 januari 2018
Reactiedatum: 23 november 2017
Projectleider: Sabine Severiens (EUR)
De reactietermijn voor deze vacature is verstreken.

Deelproject 2:
1 promovendus ‘Buitenschools leren: kansen en risico’s voor leren en ontwikkelen’ (1,0 fte)
Universiteit van Amsterdam
Reactiedatum: 12 november 2017
Contactpersoon: Monique Volman (UvA)
De reactietermijn voor deze vacature is verstreken.

Deelproject 3:
1 promovendus deelproject ‘Verbinding onderwijs – jeugdzorg’ (1,0 fte)
Universiteit Leiden
Startdatum: 1 april 2018
Reactiedatum: 24 januari 2018
Contactpersoon: Michiel Westenberg (UL) & Jessica Asscher (UU)
Meer informatie

1 promovendus deelproject ‘Verbinding onderwijs – jeugdzorg’ (1,0 fte)
Universiteit Utrecht
Startdatum: 1 april 2018
Reactiedatum: 24 januari 2018
Contactpersoon: Michiel Westenberg (UL) & Jessica Asscher (UU)
Meer informatie

Deelproject 4:
1 postdoc deelproject ‘Ontmoeting tussen professionals en jongeren/ouders met een migratieachtergrond’
Erasmus Universiteit Rotterdam
Startdatum: 1 mei 2018
Reactiedatum: volgt
Contactpersoon: Jacqueline Schenk (EUR)
Meer informatie volgt

Deelproject 5:
1 promovendus ‘(on)gelijkheid in jeugdgezondheid(zorg)’ (1,0 fte)
Universitair Medisch Centrum Groningen en Hanze Hogeschool
Startdatum: 1 januari 2018
Reactiedatum: 22 november 2018
Contactpersoon: Menno Reijneveld (UMCG)
De reactietermijn voor deze vacature is verstreken.

 

 

De 21e eeuw plaatst ons voor uitdagingen op het gebied van technologie, internet, relaties, etnisch-religieuze diversiteit, werkgelegenheid, duurzaamheid, verstedelijking en globalisering. Dit vergt een nieuwe kijk op de manier waarop wij onze jeugd voorbereiden op hun toekomst.

Door de jeugd als speerpunt te nemen, investeren we in nieuw onderzoek dat kan bijdragen aan een gezonde, veilige, en rechtvaardige samenleving voor een nieuwe generatie. In deze route worden drie gamechangers onderscheiden.

Leren en ontwikkelen in verschillende contexten
Jeugdigen leren en ontwikkelen zich binnen verschillende contexten, relaties en netwerken (thuis, op school, op straat, on-line). Die contexten zijn tot nu toe te weinig in samenhang bestudeerd. Onderzoek naar de complexe wisselwerking tussen de diverse sociale contexten waarbinnen kinderen en jongeren opgroeien, kan tot nieuwe inzichten leiden over de ontwikkeling van de huidige generatie jeugdigen.

Diversiteit en ongelijkheid
De grote diversiteit aan achtergronden en kenmerken van jeugdigen gaat nog te vaak samen met ongelijkheid in uitgangsposities, kansen en effectiviteit van preventie en interventies. Er is onderzoek nodig naar de factoren die een rol spelen in de intergenerationele overdracht van achterstand en risico, uiteenlopend van laaggeletterdheid tot kindermishandeling.

Normativiteit van opvoeding en onderwijs
Waartoe willen we opvoeden en opleiden? Voorstellen voor de kennis, vaardigheden en houdingen die in de toekomst nodig zullen zijn, zoals probleemoplossend vermogen, creatief denken, burgerschap, of digitale geletterdheid, worden altijd vanuit een bepaald perspectief gedaan. De onderliggende normen en doelen van opvoeding en onderwijs zijn echter zelf zelden expliciet onderwerp van discussie of bestudering in praktijk en onderzoek. Theoretisch onderzoek is noodzakelijk om nieuwe opvoedings- en onderwijsdoelen te funderen.

Lees meer over deze route in het Portfolio voor Onderzoek en Innovatie.

De Kennisagenda kunt u hier inzien. Leest u liever de samenvatting? Kijk dan hier.

Liever bestellen? Dat kan via deze link.